Quản lý trật tự đô thị: Có buông đâu mà quản chặt!

Trong tất cả mọi lĩnh vực, bên cạnh những thành tựu đạt được, ta đều thấy còn rất nhiều điều bất ổn, kìm hãm bước tiến của xã hội. Từ quy hoạch, xây dựng, quản lý đô thị đến giao thông, y tế, văn hóa, giáo dục, bảo vệ môi trường, rồi xây dựng nông thôn mới… trong địa hạt nào cũng không nhiều thì ít bộc lộ sự non yếu về quản lý ở một số vị trí, để xảy ra những vụ việc tiêu cực như chúng ta đã thấy rõ. Và tất cả đã được dễ dàng chỉ ra căn nguyên bằng một từ khái quát, rất cô đọng, hàm súc là do buông lỏng quản lý.

Nhưng nếu suy xét kỹ, cụm từ trên liệu có chính xác ở mọi trường hợp? “Buông lỏng” - rất dễ hiểu là buông lơi, dẫn đến lỏng lẻo, tức là người nắm quyền quản lý không lưu tâm, ngó ngàng tới, để cho mọi việc trong phạm vi quản lý của mình muốn diễn ra thế nào cũng được, có khi lọt ra khỏi tầm kiểm soát của mình. Nhưng lại có một khả năng khác - đây mới là phổ biến hơn và là bản chất của vấn đề - người có trách nhiệm quản lý không hề “buông lỏng” mà ngược lại, luôn theo dõi sít sao, nắm vững mọi diễn biến công việc của đối tượng mình cai quản. Dĩ nhiên là họ thấy rõ đối tượng làm ẩu, làm bậy, vi phạm các thứ luật, nhưng đã cố tình làm ngơ, coi như không biết, để mặc cho đối tượng tự tung tự tác, thậm chí có trường hợp còn gợi ý, tiếp tay để lách luật, trục lợi. Như vậy, sao có thể gọi họ là “buông lỏng” được? Ví dụ như một công trình xây dựng nào đó, do những người thi công rút ruột dẫn tới công trình bị sớm hư hỏng (cầu sập, nhà đổ…) thì có phải người quản lý việc xây dựng công trình này “buông lỏng” quản lý?

Sự thật là ở những trường hợp này họ biết rất rõ mọi điều nhưng đã thông đồng để cùng chia chác lợi nhuận. Và họ phải biết rất tường tận tình trạng “rút ruột” ra sao, đến mức nào, lợi nhuận dôi ra là bao nhiêu để chấp nhận mức ăn chia nào đó. Vậy thì họ không thể lơi lỏng được mà ngược lại, phải quản rất chặt, sít sao. Một ví dụ khác rất dễ nhận thấy là tình trạng lấn chiếm vỉa hè, lòng đường để phục vụ cho việc buôn bán, kinh doanh đã như một vấn nạn từ rất lâu nay, trở nên gần như vô phương cứu chữa, mặc dù các lực lượng chức năng đã rất cố gắng, từng tổ chức nhiều đợt ra quân, mong lập lại trật tự. Cũng lại không phải buông lỏng quản lý, mà những người có trách nhiệm vẫn thường xuyên đi thị sát, kiểm tra, nhưng đã cố tình cho qua vì họ có quyền lợi thiết thực ở chính những sự lộn xộn hè, đường đó. Bởi dân kinh doanh đã làm “luật” nên “được phép” vi phạm. Ở vấn nạn vỉa hè này, xin hãy quan sát để thấy: Vì sao cũng những tuyến phố có lệnh cấm buôn bán, kinh doanh mà phố thì vi phạm tràn lan, phố lại thực hiện được nghiêm túc.

Tại nhiều đô thị, thành phố, các trung tâm du lịch, nghỉ mát, rồi cả nhiều vùng quê đã từ lâu diễn ra tệ nạn mại dâm núp dưới rất nhiều hình thức như massage, gội đầu thư giãn, cà phê đèn mờ… Ở đâu tệ nạn này phát triển, ở đó người ta nói rằng, do các cơ quan chức năng buông lỏng quản lý. Sự thật là không ít nơi, cơ quan chức năng nắm rõ trong địa bàn mình quản lý có bao nhiêu cơ sở như vậy. Họ đã nhận khoản tiền “làm luật” hàng tháng để những cơ sở đồi trụy này tiếp tục thoải mái hoạt động công khai, thách thức dư luận xã hội. Nếu buông lỏng quản lý, kẻ có trách nhiệm sẽ không có cơ sở nào để ra giá. Việc bảo kê, tiếp tay cho tội phạm đã khiến tội phạm gia tăng. Truy tìm nguyên nhân dẫn đến tội phạm trong những trường hợp này không thể gọi tên là “buông lỏng quản lý” mà phải là “lợi dụng chức năng, nhiệm vụ để đồng lõa với tội phạm”.

Buông lỏng quản lý chỉ chính xác khi người có nhiệm vụ đã xao nhãng, lo là hoặc do trình độ bất cập không có khả năng quán xuyến mà để lọt ra khỏi phạm vi quản lý của mình những việc gây hậu quả xấu, tiêu cực, chứ họ không có động cơ tư lợi. Như vậy, tội của họ chỉ là lười biếng, thiếu trách nhiệm, sẽ nhẹ hơn nhiều so với kẻ cố tình quản lý rất chặt đối tượng để liên kết ăn chia, trục lợi. Hiện nay, những tiêu cực, những vụ việc đáng tiếc xảy ra ở nơi này, nơi khác phần nhiều là do có sự cấu kết, làm ăn phi pháp giữa người có trách nhiệm quản lý với các đối tượng xấu hơn là sự vô trách nhiệm, lơi lỏng quản lý như đã nói. Đây chính là vấn đề mấu chốt để chúng ta nhận diện ra nguyên nhân của những vụ việc tiêu cực đang diễn ra ở nhiều nơi khiến mọi người không thể yên tâm. Vậy nên, xin hiểu chính xác lại cụm từ “buông lỏng quản lý” để có hướng nắn chỉnh cần thiết đối với những công việc cụ thể chưa khiến dư luận đồng tình lâu nay.

Ninh Bình

(Năng lượng Mới số 146, ra thứ Ba ngày 14/8/2012)