Công ty chứng khoán kiếm 'bạc cắc'

Theo số liệu thống kê của VNDirect, cuối tháng 2/2013, 24 trên 27 công ty chứng khoán niêm yết tại hai sàn giao dịch TP HCM và Hà Nội đã công bố báo cáo tài chính hợp nhất năm 2012, còn lại Chứng khoán Sài Gòn (SSI), Chứng khoán APEC (API) và Chứng khoán Tràng An (TAS) vẫn chưa báo cáo. 9 doanh nghiệp trong số này báo lỗ, dẫn đầu là Chứng khoán Sacombank (SBS) và Chứng khoán Phú Hưng (PHS) với mức lỗ cả trăm tỷ đồng.

Gần như toàn bộ những công ty có lãi sau thuế năm 2012 từ 50 tỷ đồng trở lên đều có mảng môi giới mạnh, thuộc Top 10 về thị phần trên 2 sàn. Hầu hết số còn lại chỉ thu lãi vài trăm triệu đồng như Chứng khoán An Phát (468 triệu đồng), Chứng khoán Phương Đông (366,4 triệu đồng) hay Chứng khoán Dầu khí ( 817 triệu đồng).

Nhìn lại quãng đường 4 năm qua, kể từ thời hoàng kim năm 2009, lợi nhuận của 27 công ty chứng khoán niêm yết cho thấy rõ chiều hướng đi xuống. Mức lãi 203,4 tỷ đồng của năm 2012 chỉ bằng 6% so với năm 2009. Tuy vậy, con số này vẫn được coi là lạc quan hơn nhiều so với kết quả lỗ gần 1.800 tỷ của toàn ngành chứng khoán năm 2011. Khi đó, có tới 5 công ty gánh lỗ "khủng" hàng trăm tỷ đồng.

Một yếu tố quan trọng cơ cấu lợi nhuận của các công ty chứng khoán là tự doanh, nhưng khoản mục này cũng có xu hướng co hẹp dần dần suốt 4 năm qua. Đến năm 2012, doanh thu từ trương mục này của các công ty chỉ bằng chưa đầy 30% năm 2009. Tại thời điểm đó, Chứng khoán Sacombank từng gây sốt với khoản doanh thu tự doanh lên tới 1.131 tỷ đồng. Năm qua, công ty đạt thành tích tốt nhất là Chứng khoán Agribank cũng chỉ thu được gần 460 tỷ.

U ám hơn mảng tự doanh, các công ty chứng khoán niêm yết cũng phải đối mặt với vấn đề doanh thu môi giới ngày một hẻo. Số liệu thống kê của VNDirect cho thấy, tổng doanh thu môi giới của tất cả các doanh nghiệp niêm yết năm 2012 chỉ đạt gần 538 tỷ đồng, bằng một nửa so với năm 2009. Trong đó, Chứng khoán An Phát đạt doanh thu môi giới thấp nhất với 1,1 tỷ đồng.

Ngoại trừ một số "ông lớn" trong top thị phần cao có doanh thu hàng chục tỷ đồng trở lên như Chứng khoán Sài Gòn (SSI), Chứng khoán VNDirect (VND), Chứng khoán TP HCM (HCM), hầu hết các công ty còn lại chỉ thu được dưới 10 tỷ như Chứng khoán Xuân Thành (VIX), Chứng khoán Phương Đông (ORS) hay Chứng khoán Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VIG). Trong khi đó, thời kỳ hoàng kim 2 năm trước, không có đơn vị nào đạt doanh thu môi giới dưới 10 tỷ đồng.

Ông Phan Dũng Khánh, Trưởng phòng Tư vấn đầu tư Công ty chứng khoán MayBank Kim Eng nhìn nhận thị trường suốt những năm qua, tính từ 2007, là rất tồi tệ. Để có cái nhìn chính xác nhất về sức khỏe thị trường, theo ông Khánh, phải chú ý tới HNX-Index do chỉ số này không có những mã vốn hóa lớn làm trụ đỡ, do đó rất nhạy với những biến động xung quanh.

Vn-Index từng có thời lên gần 1.200 điểm, nhưng trong năm 2012 rớt xuống dưới 400 điểm. HNX-Index khởi đầu đã là 100 điểm, cũng từng có lúc lên gần đỉnh 460 điểm, tuy nhiên trong năm 2012, chỉ số này có lúc rớt về mốc 50 điểm, xác lập mức đáy thấp nhất lịch sử từ trước tới nay. Điều đó có nghĩa HNX-Index bị âm điểm, đủ thấy các nhà đầu tư và công ty chứng khoán đã từng khó khăn tới mức độ nào.

"Phần lớn những công ty chứng khoán có tự doanh đều thua lỗ. Hồi năm 2008, tôi có người bạn đặt bán giá sàn 40 phiên nhưng vẫn không khớp lệnh thành công", ông Khánh chia sẻ.

Tuy nhiên những doanh nghiệp này đều cố gắng gồng mình, nuôi hi vọng sẽ sớm qua thời điểm khủng hoảng nhưng không ngờ giai đoạn này lại kéo dài quá lâu, tới năm 2012 thì bộc lộ hết những khó khăn khiến gần nửa số công ty chứng khoán niêm yết phải gánh lỗ. Chỉ những doanh nghiệp lớn, thuộc top 10 thị phần mới sống được, doanh thu chủ yếu nhờ phí môi giới và tư vấn thêm cho các doanh nghiệp, hoặc những thương vụ sáp nhập (M&A), ông Khánh phân tích.

Sang năm 2013, ông Khánh dự đoán, thị trường sẽ có tín hiệu khởi sắc, tuy nhiên cũng vẫn chỉ khá hơn năm 2012 chứ chưa thể quay về thời kỳ hoàng kim những năm trước, xu thế khả năng là tích lũy với nhiều sóng nhỏ, nhưng khó có thể tăng như vũ bão thời kỳ trước Tết. Biên độ được nới rộng sẽ khiến khả năng đón sóng nhiều hơn, thanh khoản tăng cũng giúp các công ty chứng khoán gia tăng lợi nhuận, ông Khánh nhận định.

Trong khi đó, Chuyên gia kinh tế độc lập Huỳnh Bửu Sơn cho biết, lợi nhuận các công ty chứng khoán năm 2013 tăng hay không còn phụ thuộc vào việc thị trường chứng khoán có đi lên hay không.

"Mới đây, nhiều chuyên gia kinh tế trong nước và ngoài nước dự báo GDP 2013 khó bằng 2012. Thế nhưng, tôi thấy nhiều công ty đều có kế hoạch củng cố trong năm 2013 nhiều hơn tăng trưởng. Tình hình kinh tế 2013 so với 2012 nếu cải thiện cũng chỉ ở mức độ nhỏ chứ không thể đột biến như 2006, 2008. Như vậy, sức khỏe của các doanh nghiệp niêm yết trên sàn có tốt thì mức tăng trưởng của các công ty chứng khoán mới tốt lên được", ông Sơn nói

Theo ông Sơn, xu thế hiện nay hầu hết các công ty chứng khoán giảm bớt hoạt động tự doanh và chú trọng môi giới do thị trường chưa thấy sự lạc quan. Tuy nhiên, động thái này đồng nghĩa với việc các doanh nghiệp chứng khoán chấp nhận giảm lợi nhuận.

Ngoài ra, Ngân hàng Nhà nước đang thực hiện chính sách linh hoạt tín dụng. Có nghĩa "chỉ cho vay đối với những hoạt động nào đáng cho vay". Do vậy, những hoạt động không ảnh hưởng nhiều đến sản xuất kinh doanh như chơi chứng khoán sẽ khó có cơ hội tiếp cận vốn trong năm nay. Chính vì thế, các nhà đầu cơ trên thị trường nhiều khả năng sẽ dùng vốn tự có để đầu tư. Trường hợp này, nguồn vốn trên thị trường chứng khoán sẽ giảm, lập tức doanh số các công ty chứng khoán cũng giảm theo, ông Sơn phân tích.

Theo VNE