Mở rộng điều tra vụ bắt 16 tấn bột sương sáo "bẩn"

Trước đó, Cục điều tra chống buôn lậu, Tổng cục Hải quan đã phát hiện lô hàng bột thực phẩm chứa hàm lượng thủy ngân vượt quá 100 lần, còn hàm lượng asen vượt mức 18,5 lần. Đây là những độc tố được phát hiện trong bột sương sáo, loại nguyên liệu dùng để chế biến lẩu nấm, thạch rau câu và trà sữa trân châu được doanh nghiệp 3K có địa chỉ tại phường An Lạc, quận Tân Bình, TP HCM nhập khẩu và phân phối trên thị trường.

Qua kiểm tra, Đội 4 Cục điều tra chống buôn lậu đã nghi ngờ lô hàng 16 tấn bột sương sáo đen và trắng do công ty 3K nhập khẩu từ Trung Quốc nên đã trưng cầu giám định. Kết quả từ Viện Khoa học hình sự Bộ Công an cho thấy lô hàng bột sương sáo nhập khẩu này chứa nhiều chất độc như chì, thủy ngân và asen. Điều đáng nói là lô hàng 16 tấn sương sáo cả đen và trắng do Công ty 3K nhập khẩu về Việt Nam đã được Trung tâm Kỹ thuật tiêu chuẩn đo lường chất lượng 3 (thuộc Bộ Khoa học - Công nghệ & Môi trường) giám định “đạt chuẩn” và Cục An toàn thực phẩm (Bộ Y tế) cấp phép cho nhập khẩu vào Việt Nam.

Sương sáo dùng để chế biến lẩu nấm, thạch rau câu, trà sữa trân châu

Về vấn đề này, ông Hoàng Lâm, Giám đốc Trung tâm Kỹ thuật Tiêu chuẩn Đo lường Chất lượng 3 cho biết: “Khi xảy ra vấn đề về độ tin cậy của kết quả kiểm nghiệm, cơ quan quản lý Nhà nước, Bộ Y tế sẽ có chỉ đạo thực hiện kiểm nghiệm bởi một cơ quan kiểm tra chuyên ngành khác. Nếu cơ quan Hải quan thực hiện kiểm tra thì đó là việc của cơ quan hải quan và họ phải chịu trách nhiệm với kết quả công bố”. Như vậy vị Giám đốc Trung tâm vẫn khẳng định đơn vị của ông đã làm đúng quy trình, nghĩa là lô hàng này đạt tiêu chuẩn.

Trong khi đó, lãnh đạo Đội 4 Chống buôn lậu thuộc Tổng cục Hải quan cũng cho biết, quy trình lấy mẫu của họ để kiểm định là hoàn toàn chuẩn xác. Còn về phía Công ty 3K tỏ ra khá bất ngờ khi lô hàng của mình lại nhận được hai kết quả kiểm định khác nhau. Đại diện công ty cho biết, lô hàng này được nhập khẩu từ Trung Quốc và cũng đã được phía nước bạn cấp giấy chứng nhận đủ điều kiện xuất khẩu. Đây đã là lô thứ hai trong năm chứ không phải là mới nhập lần đầu.

Cùng một lô hàng nhập khẩu, cùng lấy mẫu xét nghiệm bởi hai đơn vị độc lập nhưng lại cho ra kết quả vênh nhau tới cả chục lần. Điều này không chỉ khiến doanh nghiệp nhập khẩu lô hàng lo lắng mà chính người tiêu dùng khi tiếp nhận thông tin cảm thấy hoang mang. Liên quan tới vụ việc, ông Trần Quang Trung - Cục trưởng Cục ATTP, Bộ Y tế cho biết, khi có hai kết quả khác nhau do hai đơn vị tiến hành, Bộ Y tế sẽ có trách nhiệm yêu cầu một đơn vị độc lập thứ ba xét nghiệm lại và dự kiến kết quả chính thức sẽ có sau một tuần nữa.

16 tấn bột sương sáo bị bắt giữ vì nghi có hàm lượng độc tố cao vượt quá tiêu chuẩn cho phép gây nguy hại đến sức khỏe người dân.

Trước đó, ngày 15/4, Cục Điều tra chống buôn lậu cũng đã phối hợp với Chi cục Hải quan cửa khẩu cảng Sài Gòn KV I kiểm tra thực tế lô hàng thực phẩm của Chi nhánh Công ty TNHH thương mại Quốc tế Hải Phòng, gồm 7 mặt hàng: Ô mai, dầu hào, dầu mè, tương chua ngọt, bạch quả khô, bột sương sáo và rong biển khô. Tất cả số hàng này đều là thực phẩm nhập khẩu từ Trung Quốc về Việt Nam. Kết quả giám định lô hàng trên đã phát hiện 3 mặt hàng là ô mai mận, rong biển khô và bột sương sáo không đạt tiêu chuẩn chất lượng công bố. Trong đó, 2 mặt hàng bột sương sáo và rong biển khô có chứa hàm lượng chì, asen cao gấp vài chục lần so với quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về hàm lượng kim loại nặng.

Bột sương sáo được các nhà hàng chế biến tạo ra vị dai sần sật trong rong biển, thạch. Tuy nhiên, nhiều người không biết trong số những thực phẩm họ ăn uống đó có lẫn những thực phẩm “bẩn”. Và họ cũng không thể ngờ là vị ăn khoái khẩu đó đã mang mầm bệnh ung thư, liệt thần kinh vào trong người.

Nói về điều này, Thầy thuốc nhân dân TS. Đặng Văn Chính cho biết: Theo khuyến cáo của Tổ chức Y tế thế giới (WHO), các sản phẩm thực phẩm có chứa hàm lượng kim loại nặng độc sẽ gây ra nhiều bệnh lý nghiêm trọng, ảnh hưởng lớn đến sức khỏe cộng đồng. Người sử dụng thực phẩm có chưa hàm lượng chì vượt quá giới hạn tối đa cho phép sẽ làm suy giảm chỉ số thông minh ở trẻ em, suy thận, tăng huyết áp, thiếu máu, giảm trí nhớ, với phụ nữ có thể bị sẩy thai... Ngộ độc chì có thể gây phù não, phá hủy tế bào não, ảnh hưởng đến chức năng sinh sản, gây vô sinh, sảy thai, phụ nữ có thai sinh non... Người sử dụng thực phẩm có chứa hàm lượng các chất asen, thủy ngân vượt quá ngưỡng an toàn cho phép sẽ gây bệnh ung thư.

Cùng bàn về vấn đề này, bà Bùi Thị An, Ủy viên Ủy ban Khoa học – Công nghệ & Môi trường của Quốc hội cho rằng: “Bộ Y tế luôn khẳng định lô hàng sương sáo đảm bảo tiêu chuẩn an toàn của Việt Nam thì cần mau chóng công khai kiểm định lại và công bố kết quả trong thời gian sớm nhất, bởi người tiêu dùng đang rất hoang mang chờ "đáp án” từ Bộ Y tế. Không chỉ riêng bột sương sáo, hiện trên thị trường có hàng trăm, hàng ngàn loại thực phẩm, hàng hóa được Bộ Y tế kiểm soát, chứng nhận chất lượng... song vẫn không ít hàng kém chất lượng, độc hại tràn lan. Nếu cơ quan đầu ngành không minh bạch thông tin, người tiêu dùng còn biết tin vào ai? Vấn đề người tiêu dùng cần lúc này không dừng lại ở cuộc tranh cãi đúng sai mà là an toàn tính mạng, sức khỏe cho người tiêu dùng là trên hết”.

Bà Bùi Thị An, Ủy viên Ủy ban Khoa học - Công nghệ & Môi trường

Ở diễn biến liên quan, Cục Điều tra chống buôn lậu vừa có kiến nghị Tổng Cục Hải quan cho phép tiếp tục điều tra, xác minh mở rộng đối với tất cả các lô hàng hàng bột sương sáo của Công ty 3K được nhập khẩu vào Việt Nam từ năm 2013 đến nay để xem xét cơ sở khởi tố vụ án hình sự. Đồng thời, đơn vị này cũng kiến nghị Tổng cục Hải quan có công văn cảnh báo gửi tất cả các Cục Hải quan tỉnh, thành phố trong cả nước để tăng cường kiểm tra, kiểm soát đối với mặt hàng này, chuyển từ luồng xanh, vàng sang luồng đỏ để kiểm tra 100% tất cả các lô hàng, trực tiếp lấy mẫu và giám định để kiểm soát chất lượng đối với hàng hóa nhập khẩu.

Trong cuộc họp ngày 28/7 diễn ra tại trụ sở Cục An toàn thực phẩm (Bộ Y tế), với sự tham dự của đại diện các đơn vị: Trung tâm Kỹ thuật tiêu chuẩn đo lường chất lượng 3 (Quatest 3) - đơn vị giám định và cấp chứng nhận đạt tiêu chuẩn NK cho DN; cơ quan Hải quan; Viện Khoa học hình sự (Bộ Công an) và một số đơn vị chuyên môn của Bộ Y tế, do Cục trưởng Cục An toàn thực phẩm Trần Quang Trung chủ trì.

Kết quả kiểm định 16 tấn bột sương sáo cho thấy có sự vênh nhau (ảnh VTV).

Trên cơ sở ý kiến thảo luận, đại diện các bên liên quan thống nhất 3 nội dung chính:

Thứ nhất, hiện nay, lô hàng 16 tấn bột sương sáo của Công ty TNHH thương mại sản xuất 3K đã được Trung tâm Kĩ thuật tiêu chuẩn đo lường chất lượng 3 cấp Giấy xác nhận đạt yêu cầu nhập khẩu ngày 11/7/2014 (số 14204/N3.14/KT3). Tuy nhiên, lô hàng chưa được làm thủ tục thông quan vì cơ quan Hải quan đang tiến hành điều tra, xác minh thêm thông tin để làm cơ sở cho việc xử lí vi phạm (nếu có).

Thứ hai, đề nghị cơ quan Hải quan sớm đưa ra kết quả xử lí vụ việc và thông báo cho các cơ quan hữu quan.

Thứ ba, trong quá trình cơ quan Hải quan điều tra, xác minh, nếu cần, cơ quan Hải quan có văn bản đề nghị Bộ Y tế chỉ định cơ quan kiểm nghiệm độc lập theo quy định tại Điều 20 của Nghị định 38/2012/NĐ-CP hướng dẫn thi hành một số điều của Luật an toàn thực phẩm

Thảo Phượng