Thị trường chứng khoán: Làm mới để tăng độ hấp dẫn

Thống kê của Ủy ban Chứng khoán Nhà nước (UBCKNN) cho thấy, trong 6 tháng đầu năm 2012, tổng mức huy động vốn trên thị trường chứng khoán (TTCK) thông qua việc phát hành cổ phiếu chỉ đạt 5.468 tỉ đồng, giảm 50% so với cùng kỳ năm 2011. Và theo đánh giá thì nguyên nhân chính dẫn tới tình trạng khó thu hút vốn của nhà đầu tư lại xuất phát từ chính những bất cập, yếu kém vốn đã tồn tại từ lâu trên TTCK như thiếu minh bạch trong cung cấp, xử lý thông tin, chế tài xử phạt yếu chưa đủ sức răn đe… Để từng bước vực dậy TTCK, thu hút dòng tiền của nhà đầu tư, nhiều ý kiến cho rằng: TTCK cần phải có luật chơi mới, nghiêm minh hơn, chặt chẽ hơn và đặc biệt là phải có sức nặng, độ răn đe cao hơn.

Sân chơi dễ bị thao túng, sa lầy

Có một thực tế mà bất kỳ nhà đầu tư nào khi tham gia TTCK cũng phải đối diện là “ma trận” thông tin về giá chứng khoán. Theo UBCKNN, thời gian gần đây, hiện tượng này đã gây rất nhiều phản ứng trong cộng đồng doanh nghiệp (DN) nói chung và cá nhân các nhà đầu tư nói riêng. Phản ứng này xuất phát từ những ý kiến phân tích, bình luận và đánh giá hết sức chủ quan, không dựa trên hoạt động thực tiễn của DN nên dẫn tới sai lệch, làm ảnh hưởng đến DN và ít nhiều tác động đến quyết định mua bán cổ phiếu của nhà đầu tư.

Anh Trần Tuấn Anh, một nhà đầu tư tại Sàn Giao dịch chứng khoán Tràng An (Thanh Xuân, Hà Nội) chia sẻ: “Do mới tham gia vào TTCK nên những am hiểu của tôi về chứng khoán còn nhiều hạn chế. Chính vì vậy, thời gian đầu, tôi thường tìm sự “trợ giúp” từ các bản tin chứng khoán. Tuy nhiên, cổ phiếu SHN của Công ty CP Đầu tư Tổng hợp Hà Nội mà tôi nắm giữ liên tục rớt giá. Chỉ trong vòng một thời gian ngắn, tôi đã mất trắng gần 200 triệu đồng”.

Nhưng đó cũng chưa phải tất cả, khi tham gia thị trường, nhiều nhà đầu tư còn phải đối diện với nguy cơ đầu cơ, thâu tóm và làm giá của một số ông lớn trên TTCK. Điển hình có thể kể tới việc ông Đinh Hồng Long - Chủ tịch Hội đồng Quản trị Công ty CP Đầu tư Tổng hợp Hà Nội (mã SHN - HNX), sau một quãng thời gian dài thu gom cổ phiếu SHN thì liên tiếp trong năm 2011 và những tháng đầu năm 2012, ông Long đã bán chui một lượng lớn cổ phiếu của mình (khoảng 1,4 triệu cổ phiếu). Điều đáng nói là trong khoảng thời gian trên, SHN mất giá thê thảm, giảm từ trên 20.000 đồng/cổ phiếu xuống 1.600 đồng/cổ phiếu.

Hay mới đây, những “lình xình” xung quanh việc thâu tóm, mua bán cổ phiếu của Ngân hàng Thương mại Cổ phần Sài Gòn Thương Tín (Sacombank) với mã chứng khoán STB là một ví dụ. Sau một quãng thời gian dài có hiện tượng thâu tóm, giá cổ phiếu STB đã lên tới 26.000 đồng/cổ phiếu. Nhưng khi mà những cổ đông như Công ty CP Đầu tư Tài chính Sài Gòn Á Châu bán đi 900.000 cổ phiếu STB, giảm lượng cổ phiếu nắm giữ xuống 47,88 triệu đơn vị (chỉ còn chiếm tỉ lệ 4,92% số lượng cổ phiếu lưu hành) và ông Trần Phát Minh – Chủ tịch HĐQT Ngân hàng Kiên Long bán đi 876.000 cổ phiếu, đưa lượng cổ phiếu nắm giữ xuống còn 48,12% (chiếm 4,94% lượng cổ phiếu lưu hành) thì giá cổ phiếu STB đã giảm xuống mức 21.5000 đồng/cổ phiếu. Điều đáng nói là toàn bộ những giao dịch trên đều không được công bố cũng như báo cáo về thay đổi sở hữu của cổ đông lớn.

Nói như vậy để thấy rằng, những chuyện đại loại như việc mua bán chui cổ phiếu ở Sacombank hay ở Công ty CP Đầu tư Tổng hợp Hà Nội diễn ra có phần quá dễ dàng. Điều đáng nói là mức xử phạt cho những hành vi trên lại rất… nhẹ nhàng và được đưa ra một cách khá chậm trễ khi mà những hành vi trên đã được thực hiện thành công. Phải thấy rằng, với mức phạt 40 triệu đồng cho hành vi bán chui như của ông Long hay mức phạt đối với với hành vi thao túng giá chứng khoán, giao dịch nội bộ tối đa là 300 triệu đồng; đối với hành vi công bố thông tin sai lệch, che giấu thông tin, mức phạt cao nhất là 500 triệu đồng là một con số quá nhỏ so với mức lợi nhuận từ việc làm trên có thể mang lại, nên chưa đủ sức răn đe.

Quyết liệt siết chứng khoán!

Trong bối cảnh kinh tế khó khăn như hiện nay, khi mà thị trường bất động sản tiếp tục được dự báo là tiềm ẩn nhiều nguy cơ rủi ro, thị trường tài chính, tiền tệ không còn sức hấp dẫn thì TTCK đang được khá nhiều nhà đầu tư trông đợi, hướng tới. Đặc biệt khi một loạt các cổ phiếu đã bắt đáy thì không ít nhà đầu tư đã xem đó là cơ hội sinh lời. Vấn đề đặt ra là TTCK sẽ làm gì và thay đổi ra sao để có thể thu hút được dòng vốn đó mà thôi. Và theo chia sẻ của anh Trần Tuấn Anh thì, chính sự thiếu công bằng, sự lỏng lẻo, thiếu nghiêm minh trong quản lý hoạt động chứng khoán là những trở ngại chính trong việc thu hút vốn của nhà đầu tư vào TTCK.

“Mặc dù Bộ Tài chính đã ban hành Thông tư 52 hướng dẫn về việc công bố thông tin trên TTCK. Đặc biệt là đã quy định thêm một số đối tượng phải công bố thông tin với những điều khoản có vẻ khắt khe hơn về thời gian buộc phải công bố thông tin... và mức xử phạt vi phạm hành chính cũng được tăng lên, cao nhất là 2 tỉ đồng (đối với tổ chức)… nhưng vấn đề là cơ quan quản lý có quyết liệt và nhanh tay hơn trong việc xử lý triệt để các đối tượng cố tình vi phạm để ổn định tâm lý nhà đầu tư trên thị trường hay không mới là điều quan trọng”, anh Tuấn Anh nhấn mạnh.

Đồng tình với quan điểm trên, ông Nguyễn Hoàng Hải, Tổng thư ký Hiệp hội Các nhà đầu tư tài chính (VAFI) đề xuất, hệ thống của các sở giao dịch cần lập những “barrier” để ngăn chặn việc mua lén bán chui.

“Tôi nghĩ việc này không hề khó với tiềm năng của các sở. Dù giao dịch đã thành công nhưng chỉ khi nào tổ chức, cá nhân báo cáo và công bố thông tin thì mới mở “barrier” cho họ. Để xảy ra tình trạng như vừa qua, theo tôi trách nhiệm ở giám đốc các sở giao dịch khá nhiều, họ cần chấn chỉnh lại hệ thống”, ông Hải chia sẻ.

Dưới góc độ cơ quan quản lý, ông Lê Nhị Năng – Trưởng đại diện UBCKNN TP HCM cho biết: “Dự kiến trong tháng 7, Bộ Tài chính sẽ có thông tư mới hướng dẫn về hoạt động công ty chứng khoán, trong đó sẽ quy định siết chặt các nhận định, đánh giá thị trường vốn từ các công ty chứng khoán. Với các bản tin đưa ra thị trường, công ty chứng khoán sẽ không được thông tin cho công chúng dự báo giá về một chứng khoán hoặc đưa ra các khuyến nghị giao dịch liên quan đến một chứng khoán cụ thể. Công ty chứng khoán thực hiện nghiệp vụ môi giới thì không được đưa ra ý kiến về việc tăng hay giảm giá chứng khoán để lôi kéo khách hàng tham gia giao dịch”.

Thanh Ngọc

(Năng lượng Mới số 140, ra thứ Ba ngày 24/7/2012)