Tiếp tục đổi mới, nâng cao hiệu quả doanh nghiệp Nhà nước

Đồng chí Vũ Văn Ninh, Ủy viên TW Đảng, Phó Thủ tướng Chính phủ và đồng chí Vương Đình Huệ, Ủy viên TW Đảng, Trưởng Ban Kinh tế trung ương đã đến dự và chỉ đạo hội nghị.

Tham dự hội nghị có các đồng chí đại diện lãnh đạo các Ban Đảng TW, Ủy ban Kinh tế của Quốc Hội, Văn phòng Chính phủ, Thường trực Đảng ủy Khối DNTW, Chủ tịch, Tổng giám đốc các tập đoàn, tổng công ty, ngân hàng, đơn vị thuộc Khối DNTW.

Thực hiện nghiêm túc các Nghị quyết, Kết luận, Chỉ thị của Trung ương Đảng, Chính phủ về tái cơ cấu doanh nghiệp Nhà nước (DNNN), 3 năm qua, các cấp ủy Đảng trong Khối DNTW đã tập trung lãnh đạo các doanh nghiệp (DN), ngân hàng (NH) trong Khối tổ chức thực hiện nhiệm vụ tái cơ cấu đạt được một số kết quả tốt. Đảng ủy Khối đã ban hành Kết luận số 13 KL/ĐUK ngày 3/1/2014 về tái cơ cấu, thông qua Nghị quyết về “tiếp tục đổi mới, nâng cao hiệu quả quản trị doanh nghiệp của các tập đoàn, tổng công ty, ngân hàng trong Khối DNTW”.

Toàn cảnh hội nghị “Đẩy mạnh tái cơ cấu doanh nghiệp Nhà nước Khối Doanh nghiệp Trung ương đến năm 2015”.

Khối DNTW hiện có 32 tập đoàn, tổng công ty (TCT) và NH, trong giai đoạn 2011- 2015 đã có 28 đơn vị thuộc đối tượng cần xây dựng đề án tái cơ cấu. Đến nay toàn bộ 28 đơn vị đều đã hoàn thành xây dựng đề án tái cơ cấu, trong đó có 24 đề án đã được phê duyệt.

Theo báo cáo của Đảng ủy Khối, tổng số DN cần thực hiện thoái toàn bộ vốn Nhà nước theo đề án là 642 DN, số đã thực hiện xong là 167 DN với số vốn đã thoái, thu về ngân sách là 7,8 nghìn tỉ đồng. Từ nay đến 2015 còn phải tiếp tục thoái vốn tại 472 DN. 

Theo đề án, tất cả 24 đơn vị được tổ chức theo mô hình công ty mẹ - công ty con; trong đó có 15 công ty mẹ Nhà nước giữ 100% vốn điều lệ; 9 công ty mẹ cần tiến hành cổ phần hóa. Đến nay có 3 công ty mẹ đã tiến hành cổ phần hóa là Tập đoàn Bảo Việt, Tập đoàn Xăng dầu Việt Nam, TCT Thép Việt Nam. Các công ty mẹ sẽ cổ phần hóa trong năm 2014 là Tập đoàn Dệt may, TCT Hàng không. Năm 2015, cổ phần hóa 4 TCT còn lại là TCT Hàng hải, TCT Sông Đà, TCT Đầu tư Phát triển nhà và đô thị, TCT Công nghiệp Xi măng.

Song song với thực hiện tái cơ cấu, các DN trong Khối  đã nỗ lực duy trì, phát triển kinh doanh, nâng cao hiệu quả hoạt động. So với năm 2011, tổng doanh thu năm 2013 đã tăng 8,3%; lên 1.804.821 tỉ đồng. Vốn chủ sở hữu tăng 34%, lên 1.034.588 tỉ đồng (tương đương tăng 263 nghìn tỷ đồng); tổng lợi nhuận tăng 25,7% lên 90.396 tỉ đồng, nộp ngân sách tăng 25,3%, lên 297.023 tỉ đồng. Tỷ suất lợi nhuận trên vốn chủ sở hữu giảm nhẹ 0,58%  đạt 8,74%  năm 2013.

Cơ bản, vốn nhà nước đầu tư vào các DN trong Khối được bảo toàn và tiếp tục phát triển. Nộp ngân sách liên tục tăng: năm 2013 các DN đã nộp trên 297 nghìn tỷ đồng, tương đương 36,6% tổng thu ngân sách Nhà nước.

Qua các báo cáo tham luận và đánh giá tại hội nghị, quá trình cổ phần hóa còn một số hạn chế, tiến độ tái cơ cấu, đặc biệt là cổ phần hóa, sắp xếp lại DN còn chậm, kết quả hạn chế. Nguyên nhân là do hầu hết các đề án tái cơ cấu đều mới được phê duyệt, các cơ chế, chính sách chưa được ban hành kịp thời, đồng bộ; thị trường chứng khoán suy giảm, tình hình kinh tế, tài chính khó khăn, không thuận lợi cho cổ phần hóa, thoái vốn. Cũng còn nhiều nguyên nhân chủ quan là các đơn vị chưa thực hiện quyết liệt, chưa có động lực và thiếu nguồn lực tài chính để thực hiện tái cơ cấu.

Trước các khó khăn, vướng mắc trong quá trình cổ phần hóa, quản trị DN, tại hội nghị, nhiều kiến nghị cụ thể về cơ chế, giải pháp, các vướng mắc của Đảng ủy Khối, các tập đoàn, TCT, NH và các đơn vị trong Khối đã được đề xuất lên Chính phủ.

Trong đó đáng lưu ý là những đề xuất về việc xem xét, sửa đổi Luật Doanh nghiệp, bổ sung các quy định riêng điều chỉnh quản lý và hoạt động của các DNNN hoặc xem xét ban hành luật riêng dành cho DNNN phù hợp với những đặc thù về chủ sở hữu, mục tiêu hoạt động, vị trí, vai trò…; đề xuất về ban hành các cơ chế chính sách và hướng dẫn làm cơ sở cho việc triển khai tái cơ cấu; cần có quy chế quản trị công ty TNHH một thành viên do Nhà nước làm chủ sở hữu, nghị định về quản lý người giữ chức danh quản lý tại DN 100% vốn Nhà nước và DN mà nhà nước nắm trên 50% vốn điều lệ…. Về thoái vốn đối với các khoản vốn đầu tư chéo giữa các tập đoàn, TCT, NH, đề nghị cho phép các đơn vị này được mua lại, chuyển nhượng số vốn đang góp theo giá trị sổ sách hoặc tự thỏa thuận, chứ không phải đấu giá qua sàn giao dịch chứng khoán, nhằm rút ngắn thời gian thoái vốn.

Đối với một số khoản đầu tư nước ngoài, đề nghị được thoái vốn cho đơn vị chịu trách nhiệm chính của các dự án này, hoặc đơn vị do Chính phủ chỉ định; Đồng thời, đề nghị đổi mới cơ chế giám sát, kiểm tra đối với DNNN; nghiên cứu thành lập 1 cơ quan ngang bộ để thực hiện chức năng đại diện chủ sở hữu Nhà nước, là đầu mối thống nhất quản lý các DNNN và vốn đầu tư Nhà nước vào DN; ban hành qui định làm rõ hoạt động vì mục tiêu công ích và mục tiêu lợi nhuận của DNNN. Hiện nay, việc hạch toán chung hoạt động giữa 2 mục tiêu này gây méo mó thị trường, méo mó kết quả hoạt động kinh doanh của DN, dễ nảy sinh tiêu cực và kìm hãm sự phát triển…

Đồng chí Phùng Đình Thực, Bí thư Đảng ủy, Chủ tịch HĐTV Tập đoàn Dầu khí Việt Nam phát biểu tham luận tại hội nghị

Tham luận tại hội nghị, đồng chí Phùng Đình Thực, Ủy viên thường vụ Đảng ủy Khối DNTW, Bí thư Đảng ủy, Chủ tịch HĐTV Tập đoàn Dầu khí Việt Nam đã khẳng định, Tập đoàn Dầu khí Việt Nam luôn thực hiện nghiêm túc, chỉ đạo quyết liệt chủ trương của Đảng, Nhà nước, Chính phủ về sắp xếp đổi mới doanh nghiệp và đạt được kết quả cụ thể như: Tập đoàn Dầu khí Quốc gia Việt Nam được hình thành, trong đó Công ty mẹ - Tập đoàn Dầu khí Việt Nam và các Tổng công ty hoạt động theo mô hình công ty mẹ - công ty con đã có sự thay đổi to lớn về chất, xóa bỏ liên kết hành chính bằng liên kết đầu tư tài chính phù hợp với cơ chế thị trường, cơ cấu tổ chức, hoạt động đang dần hoàn thiện; tính tự chủ, tự chịu trách nhiệm được phát huy xong vẫn đảm bảo quyền chi phối của Công ty mẹ - Tập đoàn, tạo sự thống nhất, đồng thuận trong Tập đoàn trong việc thực hiện các mục tiêu chung.

Quy mô Tập đoàn được nâng lên rõ rệt, sức cạnh tranh được cải thiện, hoạt động ra nước ngoài mở rộng, chủ động hội nhập kinh tế quốc tế, đầu tư chiều sâu, áp dụng nhiều công nghệ mới. Tập đoàn đã phát huy vai trò đầu tàu định hướng, mở đường, hỗ trợ giám sát các công ty con hoạt động hiệu quả hơn và là trung tâm kết nối, mở rộng phát triển chuỗi giá trị sản phẩm dầu khí theo chiến lược chung.

Toàn Tập đoàn đã từng bước tập trung vào ngành, nghề kinh doanh chính, mũi nhọn để tập trung nguồn lực, tăng năng lực sản xuất, kinh doanh, đóng góp lớn vào việc đảm bảo cung ứng một số sản phẩm thiết yếu cho nền kinh tế, đóng vai trò quan trọng là một trong những trụ cột của nền kinh tế quốc dân, công cụ điều tiết kinh tế vĩ mô của Nhà nước, thúc đẩy nền kinh tế phát triển, đảm bảo an ninh năng lượng, an sinh xã hội, góp phần giữ vững chủ quyền biên giới quốc gia trên biển.

Đến nay, thương hiệu Tập đoàn đã và đang dần được khẳng định trong lĩnh vực dầu khí và khu vực, cùng với đó văn hóa dầu khí chung sức, chung lòng, quyết liệt, dám nghĩ, dám làm, dám chịu trách nhiệm, quyết định kịp thời, tuân thủ pháp luật đang dần được hình thành hoàn chỉnh, củng cố và phát triển.

Tiến Dũng