Căng thẳng Trung-Nhật-Hàn lại tăng nhiệt

Thủ lĩnh đảng LDP Shinzo Abe (trái) rời ngôi đền Yasukuni hôm 17/10. Một ngày sau, hai bộ trưởng nội các Nhật đến thăm ngôi đền đầy tranh cãi.

Theo báo Bưu điện Hoa Nam Buổi sáng (Hồng Công), chuyến thăm đền Yasukuni- một ngôi đền nổi tiếng ở thủ đô Tokyo thờ các quân nhân Nhật Bản tử trận trong Thế chiến thứ hai, ngày 17/10 của chính trị gia nhiều khả năng sẽ trở thành Thủ tướng tiếp theo tại đất nước Mặt Trời mọc như một hành động "đổ thêm dầu vào lửa" căng thẳng Nhật-Trung xung quanh tranh chấp quần đảo Điếu Ngư/Senkaku trên biển Hoa Đông.    

Ngày 17/10, hãng thông tấn Tân Hoa Xã của Trung Quốc đã đăng bài bình luận trên trang web chính thức Xinhuanet.com công kích cựu Thủ tướng Abe, trong đó nói rằng chuyến thăm của một nhân vật cấp cao tới ngôi đền “thờ ma quỷ” là một thách thức đối với lương tâm và nhận thức chung của loài người và là một nỗ lực nhằm phá hủy trật tự quốc tế sau chiến tranh. Khi được đề nghị bình luận về chuyến thăm của ông Abe tới đền Yasukuni, người phát ngôn Bộ Ngoại giao Trung Quốc Hồng Lỗi đã kêu gọi phía Nhật Bản thực hiện tinh thần “học hỏi từ lịch sử và hướng tới tương lai”.    

Trong khi đó, sau cuộc gặp Ngoại trưởng Trung Quốc Dương Khiết Trì và Thứ trưởng Thường trực Bộ Ngoại giao Trung Quốc Trương Chí Quân ở Bắc Kinh ngày 17/10, Thứ trưởng Ngoại giao Mỹ William Burns tái khẳng định, Mỹ muốn tất cả các bên liên quan tới vấn đề tranh chấp trên biển Hoa Đông cần sử dụng biện pháp ngoại giao để xử lý những bất đồng mà không gây ra tình trạng ép buộc hoặc sử dụng vũ lực. Ông Burns nói rằng Mỹ giữ lập trường không đứng về bên nào trong các bên có tuyên bố tranh chấp chủ quyền”.    

Cựu Thủ tướng Shinzo Abe nói rằng ông đã đến thăm đền Yasukuni với tư cách chính thức, chứ không phải với tư cách cá nhân. Ông Abe nêu rõ: “Khi Lễ hội Mùa Thu bắt đầu, tôi đã đến thăm Đền Yasukuni với tư cách là Chủ tịch Đảng Dân chủ Tự do để bày tỏ sự tôn trọng của tôi đối với linh hồn những anh hùng đã hi sinh mạng sống của họ vì đất nước”. Chuyến thăm này của ông Abe khiến phong trào chống Nhật ở Trung Quốc vốn đã diễn ra hàng loạt vụ biểu tình trong thời gian qua sau khi Chính phủ Nhật Bản mua lại 3 trong số 5 hòn đảo thuộc quần đảo Senkaku trở nên mạnh mẽ hơn. Cư dân mạng ở Trung Quốc cũng phản đối mạnh mẽ chuyến đi này với hàng loạt bình luận giận dữ được đưa lên mạng.

Ông Shinzo Abe là người nổi tiếng với các quan điểm bảo thủ về lịch sử và thường xuyên đến thăm đền Yasukuni. Chuyến thăm mới đây nhất của ông tới ngôi đền này là ngày 15/8 vào dịp kỉ niệm kết thúc Chiến tranh Thế giới Thứ hai. Tuy nhiên, ông Abe đã không đến thăm ngôi đền này trong quãng thời gian ngắn ngủi làm Thủ tướng Nhật Bản năm 2007. Từ chức Thủ tướng một năm sau đó, ông Abe đã nói rằng việc ông không đến thăm ngôi đền này khi đang giữ chức Thủ tướng là “cực kỳ đau đớn”. Do đền Yasukuni thờ các quân nhân Nhật Bản, trong đó có 14 tội phạm chiến tranh loại A, nên từ lâu nay bất kỳ chuyến thăm nào của các chính trị gia Nhật Bản tới đây đều bị coi là một hành động khiêu khích.

Dân biểu Nhật viếng thăm đền Yasukuni

Ngay sau khi Trung Quốc phản đối, ngày 18/10, Seoul cũng tỏ thái độ phẫn nộ trước hành động trên của ông Shinzo Abe. Phát ngôn viên bộ Ngoại giao Hàn Quốc đã lên tiếng bày tỏ “quan ngại và đáng tiếc sâu sắc” trước việc nhiều quan chức chính trị Nhật vừa tới viếng ngôi đền tử sĩ Yasukuni. Seoul đánh giá ngôi đền này là một “biểu tượng cho cuộc chiến tranh xâm lược và của chủ nghĩa quân phiệt Nhật”.

Phát ngôn viên Ngoại giao Hàn Quốc tuyên bố bằng một giọng gay gắt: “Các lãnh đạo Nhật cần phải dũng cảm nhìn thẳng vào lịch sử và chấp nhận thực tế lịch sử một cách khiêm nhường ….. để Nhật Bản có thể trở thành đối tác chân thành với các láng giềng”.

Yasukuni là ngôi đền thờ các tử sĩ hy sinh cho nước Nhật, nhưng đó có 14 nhân vật bị Đồng minh kết án là tội phạm chiến tranh, sau khi chiến tranh Thế giới thứ 2 kết thúc.

Với các nước như Trung Quốc, hai miền Triều Tiên từng bị Nhật Bản chiếm đóng trong thời kỳ Thế chiến thứ 2, ngôi đền là nơi lưu lại quá khứ tội ác của chủ nghĩa quân phiệt Nhật. Việc các giới chức chính trị Nhật tới viếng đền là một cử chỉ nhục mạ với các nước từng là nạn nhân bị Nhật xâm lược.

Đền Yasukuni là một địa điểm rất nhạy cảm đối với giới chính trị Nhật, mỗi chuyến đi của họ đến đây có thể làm tổn hại đến quan hệ của Tokyo với các nước xung quanh, vốn vẫn còn hiềm thù sâu sắc với quá khứ quân phiệt của nước Nhật. Đặc biệt trong bối cảnh hiện nay, những tranh chấp chủ quyền biển đảo giữa Nhật với Hàn Quốc và Trung Quốc đang nổi lên căng thẳng thì động thái viếng đền tử sĩ Yasukuni của các giới chức chính trị Nhật có thể lại làm bùng thêm tâm lý chống Nhật ở các nước láng giềng.

Giới quan sát nhận định, quyết định viếng thăm đền Yasukuni của ông Abe được xem là nhằm mục tiêu tranh cử, nhằm củng cố thêm uy tín của vào lúc các cuộc thăm dò dư luận mới nhất tại Nhật Bản đều đặt ông ở vị trí hàng đầu trong cuộc đua giành lại chiếc ghế thủ tướng cho Đảng Dân chủ Tự do hiện ở phe đối lập, thay thế đương kim Thủ tướng Yoshihiko Noda, thuộc phe Trung tả.

H.Phan