Có nên ân xá cho Taliban?

Tổng thống Hamid Karzai nói rằng Taliban có vai trò quan trọng trong tiến trình hòa bình tại Afghanistan

Chính phủ Afghanistan cho biết họ cần sự trợ giúp của các thành viên Taliban cao cấp để có được hòa bình bền vững tại quốc gia đã trải qua nhiều thập kỷ chiến tranh. Theo chính quyền Islamabad, căng thẳng sẽ lên cao tại Afghanistan nếu phương Tây rút quân vào năm 2014.

Nhiều nhà phân tích cho rằng họ  thấy Taliban chưa đủ mạnh để đẩy chính phủ hiện tại ra khỏi Kabul, nhưng họ không nhận ra rằng phe Taliban sẽ trở thành một lực lượng mạnh khi binh sĩ NATO rút hết.

Chủ tịch Hội đồng Hòa bình Cao cấp của Afghanistan, Salahuddin Rabbani, mới đây nói rằng quan chức Taliban tham gia đàm phán hoà bình sẽ không bị truy tố.

Tuy nhiên, các tổ chức nhân quyền nói rằng Taliban cần phải bị xét xử trước công lý chứ không phải được gặp các đại diện chính quyền Afghanistan ở bàn đàm phán.

Heather Barr, một nhà nghiên cứu ở Kabul cho tổ chức Nhân quyền Quốc tế, nói rằng chính phủ Afghanistan đã đặt mục tiêu chính trị lên trên việc thực thi công bằng. Bà Barr nói rằng đó là một "sự lựa chọn sai lầm" giữa hòa bình hay công lý.

Bà cho rằng chính phủ Afghanistan đơn giản chỉ là mở rộng thêm quyền miễn trừ truy tố mà chính phủ đã đề xuất trước đây. “Chính phe Taliban cũng thừa nhận rằng họ có trách nhiệm bảo vệ dân thường. Họ có trách nhiệm phải tuân thủ luật pháp quốc tế vì thế điều chính phủ đang làm bây giờ không thực sự có ý nghĩa gì cả ngay cả trên quan điểm của Taliban”- bà Barr lập luận.

Là người đứng đầu Hội đồng Hòa bình, ông Rabbani gần đây đã có mặt tại Pakistan để tham dự một cuộc đàm phán cấp cao. Ông đã đàm phán về việc thả 9 lãnh đạo cao cấp của Taliban đang bị giam giữ tại Pakistan.

Rabbani đã làm điều này với hy vọng rằng 9 người trên sẽ tham gia tiến trình hòa bình và cùng mang các “đồng chí chiến đấu” của họ đến bàn đàm phán.

Những nỗ lực như thế này đã thất bại trước đây. Một số lãnh đạo Taliban đã được thả hoặc không hợp tác hoặc tái gia nhập lực lượng nổi dậy.

Tổng thống Hamid Karzai đã mô tả Taliban như “những người anh em Afghanistan” và nói rằng trong một phong trào luôn có người xấu và người tốt.

Tuy nhiên, bà Barr cho biết các cuộc đàm phán hòa bình trước đây đã không đạt được hiệu quả cao. Bà Barr nói về ông Karzai: “Tôi nghĩ rằng ông ta không có bất kỳ sự lựa chọn nào ngoài việc cố gắng nói về điều đó. Ông ấy sẽ tha thứ cho bất kỳ loại tội phạm nào, kể cả các tội ác chiến tranh, tội ác chống lại nhân loại đã được Taliban tiến hành. Điều này không thực sự phù hợp với câu chuyện về những người Taliban tốt và Taliban xấu. Nếu có những người Taliban tốt và Taliban xấu thì chắc chắn là những người đã cố ý giết hại dân thường nên được đưa vào bên xấu và phải đối mặt với việc bị truy tố, ngay cả khi Tổng thống Karzai muốn tìm kiếm một thỏa thuận hòa bình”.

Nh.Thạch (Theo Reuters)