Tổng thống Putin đã dạy cho phương Tây một bài học!

14:42 | 20/03/2014

29,792 lượt xem
Theo dõi PetroTimes trên
|
(Petrotimes) - Câu chuyện về Ukraina đã kết thúc phần thứ nhất sau ngày 16/3 với kết quả Nga giành chiến thắng và các nước phương Tây hậm hực. Hồi tiếp theo còn phụ thuộc vào sự đánh cược của các bên. Tuy nhiên, kết phần đầu, nước Nga đã để lại cho phương Tây những bài học gì?

Dưới đây là những ý kiến đánh giá được chính báo giới phương Tây viết ra chứ không phải từ giới truyền thông thân Nga.

Phương Tây và bài học Ukraina

Tổng thống Nga Putin (phải) gặp Tổng thống Mỹ Obama tại Enniskillen, Bắc Ai Len tháng 6/2013

Thứ nhất, cuộc khủng hoảng này chứng tỏ một điều liên minh phương Tây xưa kia giờ chỉ còn là quá khứ. Các nhà phân tích cho rằng thông qua việc người Nga ở Crưm tuyên bố muốn ly khai khỏi Ukraina để sáp nhập vào Nga, Tổng thống Putin đã tạo nên một thử nghiệm xem liệu cái “phương Tây” vốn lâu nay thường chống phá Nga có phải là một thực thể hay không. Cuộc khủng hoảng này đã chứng minh rằng liên minh Mỹ và châu Âu mà một tổng thống Mỹ có thể vận dụng để đối phó với các đe dọa, không bất biến.

Ðiện Kremlin nhận định rằng Mỹ, mệt mỏi sau gần 13 năm chiến tranh và một Liên minh châu Âu vốn suýt gục ngã vì một cuộc khủng hoảng kinh tế, sẽ không thể có nổi đoàn kết hay tài nguyên để chống cự lại một cách thực sự với Nga tại Ukraina. Trên website Politico tuần trước, chuyên gia bình luận quốc tế Ben Judah viết: “Phương Tây giờ không còn là một liên minh thánh chiến nữa”.

Những mâu thuẫn ngoại giao trong cuộc khủng hoảng này đã cho thấy những nhận định của Nga là đúng. Ðã có những dấu hiệu bất hòa giữa Mỹ một bên và Ðức và Anh một bên về loại trừng phạt nào cần phải được thi hành để trừng trị Nga. Mới đây nhất, trong khi Mỹ nói Nga đã bị trục xuất khỏi nhóm G8 thì Đức vẫn khẳng định Nga luôn là thành viên của nhóm này. Với châu Âu, việc cấm vận kinh tế với Nga sẽ là con dao hai lưỡi bởi khối này phụ thuộc vào Nga hơn rất nhiều những gì Nga dựa vào EU. Cho nên ngay từ đầu, châu Âu đã lựa chọn cách không cấm vận kinh tế với Nga nhằm gây sức ép với Matxcơva trong cuộc khủng hoảng Ukraina. Trong khi đó, Mỹ lại muốn dùng các biện pháp trừng phạt kinh tế với Nga. Với Matxcơva, các “trò bẩn” của Mỹ như cấm vận kinh tế, đóng tài khoản của các quan chức không ảnh hưởng nhiều đến chính sách của Matxcơva. Nga là quốc gia có thể hoàn toàn tự túc về mọi thứ. Đầu từ thương mại của Nga vào Mỹ ít nhưng các doanh nghiệp của Mỹ làm ăn trên đất Nga thì rất nhiều.

Thứ hai, theo ý kiến của nhiều phân tích, có lẽ sau cuộc khủng hoảng Ukraina, điều mà phương Tây cần phải nhìn nhận lại vai trò và vị thế của Nga trên trường quốc tế hiện nay.

Việc Nga can thiệp và Ukraina khiến phương Tây bất lực là vì họ đã đánh giá quá thấp phản ứng của Nga. Nói đến sai lầm này, báo chí Pháp gần đây có nhiều phân tích thú vị. “Một bằng chứng cho thấy sự bất lực của nền ngoại giao phương Tây” (đăng trên tờ La Croix ra ngày 4/3); “Tầm hoạt động rất hạn hẹp của phương Tây”, “Một nước Mỹ mờ nhạt trước quyết tâm của Vladimir Putin” (Les Echos); “Một Tổng thống Barack Obama rất rụt rè” (Libération), đó là những cái tít ở trang nhất của các báo Pháp trong thời gian qua.

Một trong những chuyên gia hàng đầu về Liên Xô cũ và cũng là Chủ tịch cơ quan tư vấn Eurasia Group, Ian Bremmer, cho rằng châu Âu và Mỹ đã đánh giá sai lệch tình hình cả về Ukraina lẫn Tổng thống Putin. Chuyên gia Bremmer đã chỉ ra một số sơ hở của Nhà Trắng trong việc đánh giá tình hình Ukraina cũng như phản ứng của Nga. Đầu tiên, Washington đã ngây thơ tin vào sức mạnh của chính mình, cho rằng dù vị trí siêu cường của Mỹ đang trên đà suy yếu nhưng nước Mỹ vẫn còn chiếm thế thượng phong. Sơ hở thứ nhì là lâu nay Nhà Trắng đã lơ là với hồ sơ Ukraina, cả tin rằng khi người dân Ukraina nổi dậy chống lại Tổng thống Yanukovitch, quốc gia này hiển nhiên ngả vào vòng tay của châu Âu. Ở đây Mỹ quên mất rằng, quyền lợi của Nga tại Ukraina lớn gấp 10 lần so với của châu Âu. Khác với phương Tây, ông Putin có hẳn một kế hoạch, một chiến lược rất rõ ràng cho Ukraina.

Nhược điểm thứ ba là Mỹ đã xem thường đối phương, tưởng lầm là Nga không còn ảnh hưởng lớn đối với Ukraina. Thế rồi lại cũng Mỹ, theo chuyên gia Bremmer, đã làm ngơ để cho thỏa hiệp giữa Tổng thống bị truất Yanukovitch với ba nước châu Âu bị vi phạm.

Thứ ba, cuộc khủng hoảng Ukraina đã khiến trật tự thế giới thay đổi. Mỹ không còn là độc tôn, chính sách ngoại giao “núp lùm” của chính quyền Obama bị đổ bể.

Từ khi đắc cử tổng thống Mỹ tháng 1/2009, Obama đã đưa nước Mỹ tham gia vào cuộc chiến ở Libya đứng sau châu Âu, đe dọa can thiệp quân sự vào Syria nhưng không thành, nhượng bộ Iran trong các cuộc đàm phán về vấn đề hạt nhân, và giờ đây cùng châu Âu đấu với Nga về vấn đề Ukraina. Một điểm chung trong tất cả những sự kiện trên là nước Mỹ dưới thời Obama đã không còn như trước, không đều têu cầm quân đi đánh các nước khác như các đời tổng thống Mỹ trước đó.

Chính vì điểm này mà giới lập pháp Mỹ cũng như giới truyền thông gọi ông Obama là nhu nhược, là hèn nhát, và làm mất vai trò lãnh đạo phương Tây của Mỹ. Nhưng nếu phân tích kỹ thì rõ ràng chính quyền Obama đã có chuyển biến rõ nét trong chính sách đối ngoại. Vừa lên nắm quyền, Obama phải đi thu dọn các chiến trường Iraq và Afghanistan do người tiền nhiệm G.W.Bush để lại. Đây là những cuộc chiến do Mỹ cầm đầu và đã tốn quá nhiều tiền bạc cũng như nhân mạng. Uy tín của Mỹ cũng vì thế mà bị sứt mẻ do những tiết lộ về hành vi tra tấn dã man tù nhân, giết hại dân thường… trong khi thứ mà Mỹ rao giảng là tự do cho người dân hai nước Iraq và Afghanistan lại không đạt được.

Thấm thía được điều này, Obama đã quyết định rút quân khỏi bãi lầy Trung Đông. Nhưng rồi những điểm nóng khác trên thế giới lại tiếp tục diễn ra. Ở những nơi này, chính quyền Obama đã không chọn cách cũ, không công khai dẫn đầu các cuộc can thiệp quân sự, mà chọn cách núp phía sau. Nói như vậy không có nghĩa là nước Mỹ của Obama không đi giật đổ các chính thể không chịu làm tay sai mà chỉ có khác ở cách làm. Bắt đầu tại Libya, Anh, Pháp dẫn đầu trận đánh, Mỹ đứng sau cố vấn. Kết quả thu được là chính quyền Kaddafi bị lật đổ trong khi Mỹ không phải đưa quân sang Libya mà vẫn được tiếng. Kế đến là Syria. Châu Âu lại dẫn đầu hô hào giật đổ chính quyền Tổng thống Al-Assad, Mỹ đứng sau múa cờ phụ họa. Kết cục chiến tranh không nổ ra nhưng chính quyền Damas cũng phải chấp nhận giải giáp vũ khí hóa học.

Tại Ukraina giờ đây hơi khác. Mỹ vẫn chọn cách đứng sau. Châu Âu là tác nhân đầu tiên gây ra cuộc khủng hoảng chính trị tại Ukraina. Nhưng đối thủ lần này của Mỹ không phải là Libya hay Syria mà là Nga. Các nhà phân tích nói rằng trong canh bạc này, Nga đã tố quá cao khiến Mỹ và châu Âu không thể theo được. Giải pháp châu Âu và Mỹ đưa quân vào bảo vệ chính quyền Ukraina là điều không thể, trong khi các biện pháp cấm vận của họ đối với Nga không phát huy tác dụng. Nga muốn chứng tỏ một điều rằng thế giới bây giờ không còn đơn cực, không còn một siêu cường Mỹ muốn làm gì thì làm.

Và rất có thể sau vụ Ukraina, nước Mỹ sẽ lại một lần nữa thay đổi chính sách can thiệp vào nước khác. Chúng ta hãy chờ xem! 

H.Phan