Bí mật hệ thống địa đạo Gaza

Năng lượng Mới số 340

Mê cung lộ dưới lòng đất

Hoạt động chính của hệ thống đường hầm Gaza là buôn lậu. Nào là súng ống, đạn dược đến thực phẩm và thậm chí động vật! Buôn lậu xuyên biên giới qua hệ thống đường hầm Gaza mỗi lúc mỗi thịnh vượng! Hoạt động buôn lậu trong các đường hầm Gaza náo nhiệt đến mức nó đang giúp nhiều người làm giàu. Mỹ và Israel lâu nay đã yêu cầu Ai Cập tăng cường tìm kiếm và bịt hệ thống đường hầm.

Thượng tuần tháng 6/2014, cảnh sát Ai Cập phát hiện một hệ thống gồm 20 đường hầm dẫn từ lòng Gaza và đâm thẳng vào biên giới họ. Bốn người đang hì hục đào một đường hầm và lắp đặt một ống dẫn nhiên liệu dài 800m đã bị bắt. Tuy nhiên, kỹ thuật đào đường hầm của dân Palestine đã đến “trình độ” thượng thừa và hoạt động buôn lậu vẫn nhộn nhịp ngày đêm. Trong phóng sự trên Der Spiegel, tác giả Juliane von Mittelstaedt đã cho thấy vài nét trong bức tranh mê cung lộ trong lòng Gaza…

Ông vua đào đường hầm Gaza, Abu Ibrahim đang tổ chức một bữa tiệc linh đình, với hoa hồng mua từ Ai Cập và cuộc vui nhảy múa kéo dài đến tận sáng. Không phải vài trăm mà có đến hàng ngàn người đã đến nâng cốc mừng cho đám cưới cậu ấm nhà Abu, lập gia thất với một cô gái nhí 15 tuổi. Đích thân Abu đã chọn cô dâu và bên nhà gái mừng như bắt được vàng. Chẳng ai có thể khước từ điều gì từ Abu cả. Là người giàu nhất Rafah, Abu Ibrahim vừa xây xong một tòa nhà thương mại cao tầng.

Có một vợ và 10 người con, vừa qua ông cũng đã “tậu” thêm được cô vợ nữa, cô này 38 tuổi, Abu Ibrahim thậm chí được Hamas nể nang ít nhiều. Những gì Hamas có được hôm nay một phần nhờ đóng góp của Abu Ibrahim, đặc biệt hệ thống đường hầm mà đương sự xây dựng. Cách đây 1/4 thế kỷ, Abu Ibrahim đào đường hầm đầu tiên ngay dưới biên giới Ai Cập. Lúc đó, Abu mới chỉ 13 tuổi. Đầu tiên, Abu buôn lậu vàng, pho mát và thuốc lá. Sau vụ Intifada (nổi dậy) năm 2000, Abu bắt đầu “chơi” vũ khí. Chính Abu chứ không ai khác đã cung cấp súng ống cho lực lượng Hồi giáo quá khích và nhờ đó Hamas chiếm được quyền lực vào tháng 6/2007. Từ đó đến nay, Hamas cát cứ Gaza...

Theo tình báo Israel, ít nhất 175 tấn thuốc nổ đã được vận chuyển từ các nước láng giềng vào địa phận Gaza kể từ tháng 6-2007 đến nay, cùng 10 triệu băng đạn, hàng chục ngàn súng máy, lựu đạn, mìn, hỏa tiễn vác vai… Từ khi Israel xem Dải Gaza là “vùng đất kẻ thù” với việc đóng cửa ranh giới quanh Gaza, 95% hoạt động kinh doanh tại đây đã bị đóng cửa và 70.000 công nhân cùng khoảng 40.000 nông dân bắt đầu thất nghiệp. Điều này càng khiến hệ thống đường hầm Gaza trở thành “mạch sống” cho 1,5 triệu cư dân Gaza. Từ quần áo, Coca-Cola, xi măng, đến cả tân dược Viagra… đều có mặt tại Gaza thông qua hệ thống đường hầm.

Theo Der Spiegel, hiện có đến 5.000 người làm việc trong thành phố chìm với khoảng 150 đường hầm, so với vỏn vẹn 15 cách đây một năm. Một bài viết khác của Diaa Hadid trên AP cho biết thêm, thậm chí khỉ, sư tử cũng được đánh thuốc mê để được vận chuyển từ biên giới Ai Cập vào Gaza nhằm cung cấp cho một vườn thú (sư tử con được mua với giá 3.000USD/con)…

Vận chuyển cả gia súc qua đường hầm

Bí mật hệ thống đường hầm

Theo The Times of London, hệ thống đường ngầm Gaza tỏa ra như nan quạt từ Rafah. Nhiều nhánh xuyên thẳng vào địa phận Ai Cập. Theo những gì chứng kiến tận mắt một đường hầm bị lộ, phóng viên The Times cho biết, nó được trang bị cả điện thoại, ván đỡ chống sụp, môtơ tời và đường ray để vận chuyển hàng hóa, vũ khí hoặc người qua cái lỗ cửa khoảng 70x70cm. Đường hầm sâu 20-30m và có hệ thống thông gió mỗi 200m. Mỗi ngày, thợ đào có thể khoét được 15m đất, chia thành ba ca, dùng la bàn để định hướng. Theo một viên chức Bộ Quốc phòng Israel, độ dài đường ngầm tùy thuộc tính chất đất.

Càng ra gần biển, đất càng xốp xộp và đường ngầm dễ sụp; càng đi về phía đông, nơi toàn đất bùn nhão nhoét, độ an toàn cho đường ngầm càng thấp. Việc đào đường ngầm liều lĩnh chẳng kém ôm bom cảm tử bởi có thể bị sụp đất chết ngạt bất cứ lúc nào. Theo DEBKAfile, khoảng 400 đường hầm nối liền bán đảo Sinai tại Ai Cập với Gaza đã bị phát hiện và phá hủy. Tuy nhiên, bịt đường ngầm này, người ta lại đào ngả khác. Hệ thống đường ngầm không chỉ dùng tấn công đối phương, vận chuyển súng ống và thuốc men mà còn sử dụng như đường thoát hiểm cho các thủ lĩnh du kích Palestine. Nhiều thủ lĩnh du kích khi bị bắn trọng thương và bị rượt đuổi nhưng vẫn thoát chết khi mò được vào đường hầm.

Nhiều lối ra vào đường ngầm được đặt tại ngay trong nhà dân, bên dưới tủ quần áo, gầm giường hoặc thậm chí trong nhà tắm. Israel chi trung bình 44 tỉ shekel (khoảng 9,8 tỉ USD) cho ngân sách quốc phòng hàng năm để phát triển vệ tinh do thám và đủ thứ vũ khí siêu hạng nhưng chẳng làm gì được với hệ thống đường ngầm Gaza. Dò tìm đường hầm Gaza, với Israel, chẳng khác gì trò mèo dí chuột. Ít người hình dung rằng kỹ thuật đào đường hầm tại Gaza lại có thể hiện đại như vậy. Dùng ảnh vệ tinh từ Google Earth, người ta lắp hệ thống cáp điện, ống oxy và kết nối bộ đàm khi chuẩn bị đào một đường hầm. Cần khoảng 6 tháng với chi phí 40.000USD để đào một đường hầm như vậy...

“Con mắt” đường hầm là một cái lỗ vuông nhỏ được giấu dưới viên gạch nhà bếp trong một tòa nhà bỏ hoang tại Gaza. Để xuống dưới, chỉ có cách dùng dây thừng. Cách mặt đất khoảng 7,5 m là một lối đi hẹp với bề ngang chưa đến 1m; kéo dài hơn 500m đến biên giới Ai Cập. Luôn trong tâm trạng sợ đường hầm có thể bị phát hiện và bị bắn tỉa chết, Abu Mutassem cùng bốn đồng bọn gần như bò liên tục trong đường hầm, với đèn pin trong tay. Đất cát bê bết cả mặt mũi họ. Cuối cùng, họ cũng trồi lên được từ một lỗ thoát, nằm sát biên giới Ai Cập. Chuyến mua hàng kết thúc cực nhanh và họ bắt đầu quẳng từng bao tải xuống lỗ hầm rồi khuân trở về Gaza.

Chỉ khi leo ngược lên “mắt hầm”, Abu Mutassem mới kiểm hàng: 70 khẩu AK quấn kín trong bao nilon để không bị cát hầm làm hỏng. Mỗi khẩu có thể bán được 1.200USD tại Gaza trong khi vốn mua chưa đến 200USD... Theo Abu Mohammed, một trong những ông vua buôn lậu nổi tiếng nhất Gaza (từng làm ăn từ thập niên 80 của thế kỷ trước), Ai Cập lẫn Israel chẳng dại gì bít cửa hoàn toàn hệ thống đường hầm. Lý lẽ đương sự đưa ra là khi hệ thống đường hầm tồn tại, Israel còn có cớ để lên án Palestine và lấy đó là cơ sở cho các cuộc thương lượng. Phần Ai Cập, họ càng không muốn xóa sổ các đường hầm. “Nửa dân số Rafah (thị trấn lớn nhất nằm ở biên giới Gaza - Ai Cập) hiện kiếm sống nhờ buôn lậu” - Abu Mohammed nói - “Nếu đột nhiên bị tước mất nguồn thu nhập này, hàng ngàn người trong số họ sẽ tràn qua lãnh thổ Ai Cập”. Abu Mohammed cho biết thêm, hoạt động buôn lậu còn “nuôi” được không ít cảnh sát Ai Cập tham nhũng…

Một đường hầm với chi phí xây dựng khoảng 10 triệu USD được phát hiện vào tháng 10/2013

Còn nữa, hoạt động buôn lậu còn được ủng hộ gần như công khai từ Hamas. Các đường dây buôn lậu, ngoài việc cung cấp vũ khí, còn có thể đem lại nguồn thu từ thuế. Lâu nay, Hamas vẫn đánh thuế thuốc lá buôn lậu tại Gaza (một thùng 500 gói thuốc lá mua ở Ai Cập với giá 700USD được bán tại Gaza đến 2.000USD). Hamas thu được khoảng 10.000USD/ngày từ dân buôn lậu. Họ cũng kiểm soát sự phân phối nhiên liệu. Bất kỳ ai muốn mua khí đốt, đầu tiên, phải mua “chính sách bảo hiểm” từ Hamas với giá 264USD để có một coupon cho phép mua 20 lít nhiên liệu hai tuần một lần. Với dân buôn lậu, cuộc chiến giành quyền lực giữa Fatah và Hamas càng kéo dài càng tốt. Giai đoạn đỉnh điểm của cuộc phong tỏa Gaza, giá sinh hoạt đã tăng gấp bốn. Có lúc, xi măng tại Gaza đắt gấp 10 lần tại Ai Cập.

Tháng 10/2013, theo Al-Monitor, một trong những đường hầm quy mô nhất đã được phát hiện tại phía đông Abasan thuộc nam Gaza, dẫn đến khu Ein Hashlosha ở Israel. Đường hầm sâu 20m, dài 2,5km, được xây kiên cố bằng 800 tấn bê tông với chi phí ước tính 10 triệu USD. Khoảng 100 công nhân đã xây hệ thống đường hầm này trong hơn hai năm. Điều đáng chú ý là nó được trang bị đầy đủ thiết bị liên lạc, điện và kho lưu trữ thực phẩm. Quân đội Israel cho biết, đường hầm được sử dụng để bắt cóc lính Israel cũng như thực hiện các cuộc tấn công chớp nhoáng bằng phi pháo.

Tướng Israel Shlomo “Sami” Turgeman, Tư lệnh Bộ Tư lệnh Nam Israel khẳng định rằng, chỉ Hamas mới đủ khả năng tài chính xây hệ thống đường hầm này. Và trong cuộc oanh kích gần đây nhất, ngày 6/7/2014, bom Israel cũng phá được một đường hầm tại sân bay quốc tế Palestine, làm chết 6 tay súng Lữ đoàn Izz ad-Din al-Qassam (cánh quân sự của Hamas).

M. Kim