Mỹ, Israel bất đồng về "ranh giới đỏ"

Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu tại cuộc họp nội các ở Jerusalem hôm 9/9 (Ảnh: Reuters)

Phát biểu tại cuộc họp báo thường kỳ ở Washington, người phát ngôn Nhà Trắng Jay Carney cho rằng "vẫn còn thời gian” để các nỗ lực chấm dứt bế tắc về chương trình hạt nhân của Iran mang lại kết quả. Tuần trước, Thủ tướng Benjamin Netanyahu đã kêu gọi cộng đồng quốc tế đặt ra "ranh giới đỏ" đối với Iran. Washington cho rằng Iran sẽ không chấm dứt chương trình hạt nhân nếu thế giới không ngăn chặn chương trình này.

Trong một động thái khác, Tổng Giám đốc Cơ quan Năng lượng Nguyên tử quốc tế IAEA Yukiya Amano hối thúc Iran cho phép thanh sát viên tiếp cận cơ sở quân sự khả nghi Parchin, nơi được cho là địa điểm Tehran tiến hành các vụ thử chất nổ liên quan chương trình hạt nhân gây tranh cãi. Trong tuyên bố trước ban giám đốc IAEA, ông Yukiya Amano cho rằng các hoạt động diễn ra tại cơ sở Pachin sẽ "ảnh hưởng bất lợi" tới tiến trình điều tra của IAEA cho đến khi các nhân viên của IAEA được tiếp cận cơ sở này. Theo ông Yukiya Amano, việc cho phép tiếp cận không trì hoãn cơ sở này là hết sức cần thiết.

Trước đó, IAEA đã công bố báo cáo cho rằng Iran tăng gấp đôi số máy ly tâm làm giàu urani từ 1.064 máy hồi tháng 5 lên 2.140 chiếc hiện nay tại cơ sở hạt nhân Fordow ngầm dưới lòng đất và đang dọn dẹp một địa điểm khác mà cơ quan này cho là Tehran đã tiến hành các vụ thử chất nổ liên quan tới sản xuất vũ khí hạt nhân. Phản ứng trước báo cáo này, Iran khẳng định những nghi vấn liên quan tới hoạt động của nước CH Hồi giáo tại cơ sở Pachin là "vô căn cứ", đồng thời cho rằng báo cáo này của IAEA mang động cơ chính trị.

Chưa tấn công Iran

Nhật Báo Haaretz dẫn một nguồn tin Israel ngày 11/9 cho biết, một đặc phái viên của Chính phủ Anh mới đây đã có chuyến đi bí mật tới Jerusalem để thuyết phục các nhà lãnh đạo Israel không tấn công nhằm vào các cơ sở hạt nhân của Iran.

Hồi cuối tháng trước, đặc phái viên Anh đã mang một thông điệp cá nhân của Thủ tướng Anh Cameron gửi tới các nhà lãnh đạo Israel, trong đó có Thủ tướng Israel Netayahu và Bộ trưởng Quốc phòng nước này để khẳng định lập trường của Anh mong muốn một giải pháp hòa bình cho vấn đề hạt nhân Iran.

Các cường phương Tây và Israel luôn nghi ngờ Iran đang tìm cách sở hữu vũ khí hạt nhân dưới vỏ bọc chương trình hạt nhân dân sự, nhưng Iran nhiêu lần bác bỏ. Israel luôn muốn tấn công Iran, song do Mỹ chưa “gật đầu”, nên Israel chưa thể triển khai.

Phản ứng trước các sức ép của Mỹ và phương Tây, ngày 10/9, Đại sứ Iran Ali Asghar Soltanieh tuyên bố Tehran sẽ chỉ chấp nhận thỏa thuận mới với IAEA nếu cơ quan này tôn trọng an ninh quốc gia của Iran và đưa ra những tài liệu có sức thuyết phục về các cáo buộc liên quan đến chương trình hạt nhân của nước này. "Iran sẽ tiếp tục hợp tác với IAEA, như đã chứng tỏ trong nhiều năm qua, để chứng minh rằng những cáo buộc về chương trình hạt nhân của Iran là vô căn cứ. Tuy nhiên, trước hết cần phải xác định khuôn khổ cho công việc này" - Đại sứ Iran Ali Asghar Soltanieh nói.

Nguyệt Minh (Theo Reuters/RFI)