ZunZuneo: Cái tên mới cho thất bại của Mỹ ở Cuba

Bên cạnh những tin tức về thể thao, văn hóa được đăng tải trên mạng xã hội ZunZuneo còn có hàng loạt những câu hỏi, lời chia sẻ mang tính chất kích động chủ yếu nhằm vào giới trẻ ở Cuba.

Được che đậy hết sức khéo léo cho nên trong một thời gian dài, chương trình này đã không bị phát hiện. Đầu tiên, đây chỉ là một dịch vụ tin nhắn quảng cáo về bóng chày, âm nhạc, tin tức thời tiết… Khi đã được “chấp nhận” bởi người sử dụng, ngay lập tức những tin nhắn mang tính chất kích động chính trị sẽ được gửi đến liên tục. 

Hàng loạt forum đã được thành lập trên trang mạng này để người dùng có thể truy cập và bình luận, chia sẻ một cách dễ dàng những ý kiến của mình hay của người khác về tình hình chính trị ở Cuba. Những ít ai biết rằng, người đứng sau và trực tiếp “nuôi sống” chương trình này là chính phủ Mỹ, và cơ quan thực hiện là Cơ quan phát triển quốc tế Hoa Kỳ (USAID).

Để tạo được trang mạng này, đầu tiên, các tin tặc đã đột nhập vào hệ thống dữ liệu của Công ty Truyền thông Cuba (Etecsa) và lấy thông tin cá nhân của những người sử dụng điện thoại di động, kèm theo đó là nội dung tất cả các tin nhắn nhằm xác định tư tưởng chính trị của người sử dụng, từ đó chỉ tập trung vào một số lượng người nhất định.

Công ty được thuê để viết chương trình này là Mobile Accord, dưới sự chỉ đạo của USAID, tất cả các lập trình viên của công ty sẽ không được biết là chương trình này dùng để làm gì, hướng tới ai và không được phép nghi ngờ về sự tham gia của chính phủ Mỹ ở đây! Và để che đậy dấu vết, một loạt các công ty ma được thành lập ở châu Âu và vùng Caribe, miễn sao càng xa Mỹ càng tốt.

Những khó khăn lớn nhất là làm thế nào che giấu được nguồn gốc của các tin nhắn được gửi đi? Rất nhiều server đã được tạo ra ở khắp nơi như Tây Ban Nha, Ireland…

Ngay sau khi AP công bố kết quả điều tra về chương trình này, đã có nhiều ý kiến khác nhau xuất hiện trên các trang mạng xã hội, đa số là phản đối hành động này của chính phủ Mỹ. Nhiều hãng báo chí lớn của Mỹ, Anh và Nga đã đưa thông tin này lên trang nhất.

Tờ The Washington Post đã đăng tải một vài bình luận của người dân Mỹ như sau: “Tôi cảm thấy ngượng với chính phủ của chúng tôi” và “Chúng ta luôn phải xía mũi vào chuyện của nước khác một cách thô bạo rồi lại tự hỏi tại sao chúng ta lại bị ghét đến thế?”.

Theo phát ngôn viên Nhà Trắng Jay Carnet thì, đây là một Twitter Cuba với mục đích phát triển, bảo vệ quyền lợi của người Cuba và gây dựng nền dân chủ.

ZunZuneo chỉ là một trong số hàng loạt các chiến dịch khác của Mỹ nhằm vào Cuba, năm 2009 tại La Havana, an ninh Cuba đã bắt giữ Alan Gross - nhân viên của USAID vì lắp đặt hệ thống mạng nằm ngoài kiểm soát của chính phủ Cuba với mục đích sử dụng mạng Internet gây bất ổn chính trị. Alan Gross đã được USAID trả hơn 500.000USD để làm việc này.

Việc hãng thông tin AP lật tẩy chương trình bí mật của Mỹ chỉ diễn ra vài ngày sau khi Chủ tịch Raul Castro phát biểu trong Đại hội người lao động Cuba, ở đây, ông khẳng định rằng, những diễn biến ở Ucraina, Venezuela trong thời gian qua cho thấy, bất cứ chính phủ nào không làm vừa lòng Mỹ và những đồng minh châu Âu thì sớm hay muộn sẽ bị lật đổ.

Vào ngày 8/4, USAID đã phải trả lời chất vấn của Thượng nghị viện Hoa Kỳ để làm rõ về chương trình ZunZuneo. Trong buổi chất vấn, thượng nghị sĩ Patrick Leahy cho rằng, chương trình này của USAID là rất ngu ngốc.

Hai câu hỏi chính được đặt ra là, tại sao tổ chức USAID không có bất cứ một thông báo chính thức nào về chương trình này và ý tưởng này là gì?

Thực ra, chương trình này đã được USAID thông báo trình chính phủ Mỹ nhưng không rõ ràng và “chẳng ai hiểu được nó là gì” - theo ông Leahy.

Các đại biểu tham gia buổi chất vấn đã khẳng định rằng tổ chức USAID được điều hành bởi chính phủ Mỹ và cơ quan này không có quyền được tham gia vào bất cứ hoạt động bí mật nào.

Hiện tại, Công ty Truyền thông Cuba (Etecsa) cùng cơ quan an ninh Cuba vẫn đang điều tra cách thức xâm nhập hệ thống dữ liệu của các tin tặc, và theo ông Daniel Ramos, giám đốc Etecsa thì ngoài chương trình ZunZuneo vẫn còn tồn tại nhiều chương trình khác đang hoạt động với cùng một mục đích nhưng hầu hết đều bị kiểm soát hay xóa xổ.

Trong 4 năm trở lại đây, Chính phủ Cuba đã thực hiện nhiều biện pháp tích cực nhằm cải thiện hệ thống truyền thông, tạo điều kiện thuận lợi nhất cho người dân và trong năm nay, Internet đang là mục tiêu được đặt lên trên hết. Nhưng sau sự việc ZunZuneo, Etecsa và Chính phủ Cuba có lẽ sẽ phải mất một thời gian dài để nâng cấp hệ thống an ninh mạng của mình.

Phong Sơn